Εδαφολογία

Γενικά

• Κωδικός: 600-190205
• Εξάμηνο: 2o
• Επίπεδο Σπουδών: Προπτυχιακό
• Τύπος μαθήματος: Γενικού Υποβάθρου
• Γλώσσα διδασκαλίας και εξετάσεων: Ελληνικά
• Το μάθημα διατίθεται σε φοιτητές Erasmus
• Μέθοδοι Διδασκαλίας (Ώρες/εβδ.): Διαλέξεις και εργαστηριακές ασκήσεις (5)
• Μονάδες ECTS: 5
• Σελίδα μαθήματος: https://moodle.teithe.gr/course/view.php?id=3699
• Διδάσκοντες: Στεφάνου Στέφανος

Περιεχόμενα μαθήματος

Εισαγωγή (ορισμοί, γενική περιγραφή των συστατικών του εδάφους, λειτουργίες των εδαφών στο οικοσύστημα). Ορυκτά, πετρώματα, φυσική, χημική και βιολογική αποσάθρωση, μητρικό υλικό, παράγοντες εδαφογένεσης, το εδαφικό προφίλ, γενετικοί ορίζοντες. Οι φυσικές και μηχανικές ιδιότητες του εδάφους (κοκκομετρική σύσταση, ειδική επιφάνεια, δομή, συνεκτικότητα, φαινομενική πυκνότητα, πυκνότητα των στερεών τεμαχιδίων, πορώδες, θερμοκρασία, χρώμα, αερισμός). Τα ορυκτά της αργίλου (τύποι ορυκτών της αργίλου, δομή και ιδιότητές τους, οξείδια και υδροξείδια σιδήρου και αργιλίου). Οι χημικές ιδιότητες των εδαφών (ιονική ανταλλαγή, ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων, θρόμβωση και διασπορά της αργίλου, pH, η σημασία του pH των καλλιεργούμενων εδαφών, βαθμός κορεσμού με βάσεις). Η οργανική ουσία του εδάφους. Οι οργανισμοί του εδάφους (εδαφική χλωρίδα και πανίδα, μικροοργανισμοί, δράσεις που προκαλούνται από τους μικροοργανισμούς). Το εδαφικό νερό και ο εδαφικός αέρας. Ταξινόμηση εδαφών. Εισαγωγικές έννοιες στα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους, στην υποβάθμιση και διαχείριση εδαφών (οξίνιση, αλάτωση, νατρίωση, συμπίεση, διάβρωση, ερημοποίηση, ρύπανση). Εργαστηριακές ασκήσεις: δειγματοληψία εδάφους και μελέτη ιδιοτήτων στον αγρό, προσδιορισμός της κοκκομετρικής σύστασης του εδάφους, του pH, της οργανικής ουσίας, του ανθρακικού ασβεστίου, της ηλεκτρικής αγωγιμότητας και υδατοδιαλυτώνκατιόντων και ανιόντων.

Μαθησιακοί Στόχοι

Σκοπός του μαθήματος είναι να αναδείξει τη σημασία του εδάφους στην αγροτική παραγωγή και ανάπτυξη, όπως επίσης και την ιδιαίτερη αξία του ως συστατικό του περιβάλλοντος. Με το θεωρητικό μέρος, οι φοιτητές εισάγονται στις βασικές έννοιες της εδαφολογίας, στις διεργασίες γένεσης του εδάφους, στις φυσικές, χημικές και βιολογικές ιδιότητες του εδάφους, στις ιδιότητες του εδαφικού νερού και αέρα, καθώς και σε βασικές έννοιες ταξινόμησης των εδαφών. Με τα εργαστήρια του μαθήματος, οι φοιτητές εκπαιδεύονται στην ικανότητα να διεξάγουν τις βασικές εδαφολογικές αναλύσεις. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα είναι εξοικειωμένοι με τις γενικές αρχές της εδαφολογίας, τις φυσικές, μηχανικές, χημικές και βιολογικές ιδιότητες των εδαφών, την διεξαγωγή δειγματοληψιών και των εργαστηριακών αναλύσεων χαρακτηρισμού των εδαφών, όπως επίσης με την ερμηνεία των εδαφολογικών αναλύσεων

Γενικές Ικανότητες

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών. Λήψη αποφάσεων. Αυτόνομη εργασία. Ομαδική εργασία. Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον. Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής. Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

Μέθοδοι Διδασκαλίας

Στην τάξη.

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

Όλες οι εργασίες και δραστηριότητες βασίζονται στη χρήση των ΤΠΕ:
• Powerpoint, moodle ή εναλλακτικός ιστοχώρος
• Συνεχής ηλεκτρονική επικοινωνία φοιτητών,
Ασκήσεις και Εργασίες, Σημειώσεις, Αρχεία διαλέξεων, Κανονισμός Εργαστηρίου, Ανάρτηση Ανακοινώσεων και Βαθμολογιών.

Οργάνωση Διδασκαλίας

Αξιολόγηση Φοιτητών

Η αξιολόγηση των φοιτητών περιλαμβάνει:
Γραπτή τελική εξέταση στη θεωρία και στο εργαστηριακό μέρος του μαθήματος με:

• Ερωτήσεις (σύντομης) ανάπτυξης.
• Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών.

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

1. Brady N.C., Weil R.R. 2015. Εδαφολογία – Η φύση και οι ιδιότητες των εδαφών, Εκδόσεις Έμβρυο
2. OsmanK.T., 2013. Soils, Springer
3. Αλιφραγκής Δ., 2008. Το έδαφος. Γένεση – Ιδιότητες – Ταξινόμηση, Εκδόσεις Αϊβάζη
4. Παναγιωτόπουλος Κ.Π, 2016. Εδαφολογία, Εκδόσεις Γαρταγάνη
5. Σινάνης Κ., 2018. Έδαφος – Διαχείριση – Περιβάλλον, Εκδόσεις Ψύχαλου

Συναφή επιστημονικά περιοδικά

1. Plant and Soil
2. Geoderma
3. Soil and Tillage Research
4. Soil Science
5. Soil Science Society of America Journal
6. European Journal of Soil Science
7. Soil Use and Management
8. Archives of Agronomy and Soil Science
9. Communication in Soil Science and Plant Analysis κ.ά.