Μαθήματα

Γονιμότητα Εδαφών, Θρέψη Φυτών & Λιπάσματα

Γενικά

Περιεχόμενα μαθήματος

Θεμελιώδεις παράγοντες της ανόργανης θρέψης (έδαφος, νερό, ατμόσφαιρα). Η ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των φυτών. Ο ρόλος των μυκορριζών στη θρέψη των φυτών. Το εδαφικό διάλυμα. Τα απαραίτητα για τα φυτά θρεπτικά στοιχεία (κύκλοι θρεπτικών στοιχείων, μορφές πρόσληψης, το άζωτο του εδάφους, ο φώσφορος του εδάφους, το κάλιο του εδάφους, τα μακροστοιχεία θείο, ασβέστιο και μαγνήσιο του εδάφους, τα μικροθρεπτικά του εδάφους). Ο ρόλος των θρεπτικών στοιχείων στην ανάπτυξη των φυτών. Η κίνηση και η απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων. Νόμοι θρέψης των φυτών. Αλληλεπιδράσεις θρεπτικών στοιχείων και προβλήματα θρέψης των φυτών. Τροφοπενίες και τοξικότητες. Η ανάλυση εδάφους, η φυλλοδιαγνωστική και η μακροσκοπική εξέταση των συμπτωμάτων ως μέσα διάγνωσης τροφοπενιών ή περίσσειας στοιχείων. Παρασκευή αζωτούχων λιπασμάτων. Αζωτούχα λιπάσματα βραδείας αποδέσμευσης. Σύνθεση φωσφορικών και καλιούχων λιπασμάτων. Λιπάσματα ασβεστίου, μαγνησίου και θείου. Λιπάσματα ιχνοστοιχείων. Μικτά και σύνθετα λιπάσματα. Αρχές υδροπονικής καλλιέργειας. Το πρόβλημα της υπερλίπανσης και οι συνέπειές του – καθορισμός της άριστης λίπανσης. Υγρά λιπάσματα. Διαφυλλική λίπανση. Χηλικές ενώσεις για διόρθωση τροφοπενιών. Oργανικά λιπάσματα (ζωική κοπριά, άχυρο, χλωρή λίπανση, κομπόστ, ιλύς βιολογικών καθαρισμών, τύρφη κ.ά). Αρχές εφαρμογής των λιπασμάτων, δείκτης αλατότητας, εποχή λίπανσης, τρόποι εφαρμογής των λιπασμάτων. Εργαστηριακές ασκήσεις: μέθοδοι εκχύλισης και προσδιορισμού των συγκεντρώσεων των θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος, ερμηνεία των αποτελεσμάτων, επιλογή των κατάλληλων λιπασμάτων και υπολογισμοί των αναγκαίων ποσοτήτων με βάση την ανάλυση του εδάφους και τις ανάγκες των καλλιεργειών.

Μαθησιακοί Στόχοι

Το μάθημα αποσκοπεί στην απόκτηση των αναγκαίων γνώσεων σχετικών με τη γονιμότητα των εδαφών, τη θρέψη των φυτών, τη διάγνωση και αντιμετώπιση των διαταραχών θρέψης, καθώς και τις τεχνικές λίπανσης των καλλιεργειών. Με το θεωρητικό τμήμα του μαθήματος, οι φοιτητές καθίστανται ικανοί να κατανοήσουν το ρόλο των απαραίτητων για την ανάπτυξη των φυτών θρεπτικών στοιχείων, τους μηχανισμούς θρέψης των φυτών, τα προβλήματα που εμφανίζονται στην ανάπτυξη των καλλιεργούμενων φυτών στις περιπτώσεις έλλειψης ή υπερεπάρκειας θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος, την τεχνολογία παρασκευής των λιπασμάτων, τα είδη των λιπασμάτων και τους τρόπους εφαρμογής τους στις καλλιέργειες. Με το εργαστηριακό μέρος του μαθήματος, οι φοιτητές εξοικειώνονται στις εργαστηριακές μεθόδους προσδιορισμού των συγκεντρώσεων των θρεπτικών στοιχείων στα εδάφη και στους φυτικούς ιστούς, στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων των αναλύσεων, στην επιλογή των κατάλληλων τύπων λιπασμάτων και στους υπολογισμούς των αναγκαίων ποσοτήτων λιπασμάτων για την κάλυψη των αναγκών θρέψης των καλλιεργούμενων φυτών στο πλαίσιο της αειφόρου γεωργίας.

Γενικές Ικανότητες

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών. Λήψη αποφάσεων. Αυτόνομη εργασία. Ομαδική εργασία. Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον. Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής. Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

Μέθοδοι Διδασκαλίας

Πρόσωπο με πρόσωπο.

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

Όλες οι εργασίες και δραστηριότητες βασίζονται στη χρήση των ΤΠΕ:
• Powerpoint, moodle ή εναλλακτικός ιστοχώρος
• Συνεχής ηλεκτρονική επικοινωνία φοιτητών,
Ασκήσεις και Εργασίες, Σημειώσεις, Αρχεία διαλέξεων, Κανονισμός Εργαστηρίου, Ανάρτηση Ανακοινώσεων και Βαθμολογιών.

Οργάνωση Διδασκαλίας

ΔραστηριότηταΦόρτος εργασίας εξαμήνου
Διαλέξεις και Εργαστηριακές ασκήσεις52
Μελέτη και ανάλυση βιβλιογραφίας38
Αυτοτελής μελέτη90
Σύνολο180

Αξιολόγηση Φοιτητών

Η αξιολόγηση των φοιτητών περιλαμβάνει:
Γραπτή τελική εξέταση στη θεωρία και στο εργαστηριακό μέρος του μαθήματος με:
• Ερωτήσεις (σύντομης) ανάπτυξης.
• Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών.
• Επίλυση ασκήσεων.

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

  1. Θεριός, Ι. 2005. Ανόργανη Θρέψη & Λιπάσματα. Εκδόσεις Γαρταγάνης.
  2. Ασημακόπουλος, Ι. 2013. Λιπάσματα – Λιπάνσεις. Εκδόσεις Έμβρυο.
  3. Brady N.C., Weil R.R. 2015. Εδαφολογία – Η φύση και οι ιδιότητες των εδαφών, Εκδόσεις Έμβρυο
  4. Μήτσιος Ι.Κ. 2004. Γονιμότητα Εδαφών. Θρεπτικά στοιχεία φυτών (μακροθρεπτικά, μικροθρεπτικά) και βαρέα μέταλλα – Μέθοδοι και εφαρμογές. Εκδόσεις Zymel.
  5. Σινάνης Κ., 2018. Έδαφος – Διαχείριση – Περιβάλλον, Εκδόσεις Ψύχαλου

Συναφή επιστημονικά περιοδικά

  1. Biology and Fertility of Soils
  2. Plant and Soil
  3. Journal of Soil Science and Plant Nutrition
  4. Journal of Plant Nutrition and Soil Science
  5. Nutrients Cycling in Agroecosystems
  6. Archives of Agronomy and Soil Science
  7. Soil Science and Plant Nutrition
  8. Communication in Soil Science and Plant Analysis