Μαθήματα

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Γενικά

Περιεχόμενα μαθήματος

Στο πλαίσιο του μαθήματος μελετάται η ιστορική εξέλιξη της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, τα περιβαλλοντικά φαινόμενα και τα κινήματα που οδήγησαν στη γένεση του πεδίου.Παρουσιάζονται τα εκπαιδευτικά ρεύματα και οι διεθνείς διακηρύξεις που επηρέασαν και διαμόρφωσαν την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.Αναλύονται οι στόχοι και οι αρχές της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, εξετάζονται οι διάφορες επιστημονικές προσεγγίσεις και οι νεότεροι προσανατολισμοί του πεδίου. Περιγράφονται οι βασικές διαστάσεις, οι παιδαγωγικές αρχές και τα χαρακτηριστικά της Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Αναλύονται τα βήματα σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.Αναλύονται οι βασικές τεχνικές και μέθοδοι που υιοθετούνται στο πλαίσιο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, όπως η επίλυση προβλήματος, η μέθοδος project,brainstorming, η χαρτογράφηση ιδεών, η δραματοποίηση, κ.α.. Παρουσιάζεται η χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.

Μαθησιακοί Στόχοι

Σκοπός του μαθήματος είναι οι φοιτητές να αποκτήσουν τα εργαλεία που θα τους επιτρέψουν να αναλύουν τις έννοιες της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Ειδικότερα, στόχοι του μαθήματος είναι οι φοιτητές να είναι ικανοί να:
• Περιγράφουν το πλαίσιο της εθνικής και ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας.
• Να αναφέρουν τους εθνικούς φορείς άσκησης περιβαλλοντικής πολιτικής και την ανάπτυξη της σχέσης εκπαίδευσης για το περιβάλλον με τους φορείς αυτούς και τις τοπικές κοινωνίες.
• Να εξηγούν την ανάγκη να συντρέχουν σε μια οικονομία συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης και μακροχρόνιας προστασίας του περιβάλλοντος και να περιγράφουν τη σημασία της αειφόρου ανάπτυξης ως πολυδιάστατο στρατηγικό στόχο που οδηγεί σε εναρμόνιση της ανάπτυξης με το περιβάλλον.
• Να διατυπώνουν τις αρχές που διέπουν την περιβαλλοντική εκπαίδευση
• Να εξηγούν τη σημασία της ενημέρωσης και εκπαίδευσης του αγροτικού πληθυσμού για την αειφορία.
• Να διατυπώνουν συλλογισμούς για τη σχέση μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος, να δίνουν παραδείγματα και να ερμηνεύουν το πλαίσιο που αναπτύσσεται η ατομική και συλλογική συμμετοχή των ατόμων για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων.
• Να περιγράφουν τον τρόπο που οι επιστήμες της αγωγής παρέχουν τη δυνατότητα συγκρότησης μορφών προβληματισμού και δράσης ως προς την περιβαλλοντική αειφορία, και της συνεχούς κριτικής αναπλαισίωσης και αντιμετώπισης περιβαλλοντικών ζητημάτων.
• Να αναπτύσσουν δράσεις κάνοντας χρήση των εργαλείων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, και ιδιαίτερα των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών και της μεθόδου project, για την ενίσχυση του ρόλου του ενεργού πολίτη στη διαμόρφωση ενός ποιοτικού αειφόρου περιβάλλοντος.
• Να σχεδιάζουν και να υλοποιούν περιβαλλοντικά προγράμματα τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης.
• Να περιγράφουν το θεωρητικό μοντέλο του Guilford για τη δομή της νοημοσύνης, δηλαδή λειτουργίες (μνήμη, κατανόηση, συγκλίνουσα – κριτική σκέψη, αποκλίνουσα – δημιουργική σκέψη, αξιολόγηση), περιεχόμενα – υλικά και προϊόντα και την εφαρμογή του στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.
• Να εφαρμόζουν τεχνικές δημιουργικής παραγωγής ιδεών (π.χ. ιδεοθύελλα, τεχνική S.C.A.M.P.E.R., το δημιουργικής επίλυσης πρόβλημα κ.ά.).
• Να εντρυφήσουν στις μεθοδολογικές προσεγγίσεις, τεχνικές και εργαλεία που χρησιμοποιούνται στην αξιολόγηση προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

Γενικές Ικανότητες

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών. Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις. Λήψη αποφάσεων. Αυτόνομη εργασία. Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών. Σχεδιασμός και διαχείριση έργων. Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής. Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.Εργασίασεδιεπιστημονικόπεριβάλλον. Σεβασμόςστοφυσικόπεριβάλλον.

Μέθοδοι Διδασκαλίας

Πρόσωπο με πρόσωπο

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

Χρήση Τ.Π.Ε. στη διδασκαλία: Διαφάνειες PowerPoint, πολυμεσικό υλικό, χρήση ιστοσελίδων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

Χρήση ΤΠΕ στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση (ασκήσεις πράξης): Χρήση ιστοσελίδων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, παγκόσμιες διαδικτυακές βάσεις δεδομένων περιβάλλοντος.

Χρήση ΤΠΕ στην Επικοινωνία με τους φοιτητές: ανάρτηση του εκπαιδευτικού υλικού στο moodle, επικοινωνία μέσω e-mail.

Οργάνωση Διδασκαλίας

ΔραστηριότηταΦόρτος εργασίας εξαμήνου
Διαλέξεις13
Εργαστηριακές Ασκήσεις26
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων20
Αυτοτελής Μελέτη30
Συγγραφή εργασίας31
Σύνολο120

Αξιολόγηση Φοιτητών

Ι. Συμπερασματική αξιολόγηση στο θεωρητικό μέρος του μαθήματος με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και ερωτήσεις σύντομης απάντησης: 40%

ΙΙ. Συμπερασματική αξιολόγηση στις ασκήσεις πράξης του μαθήματος, που περιλαμβάνει:
• Δημιουργία project Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (35%)
• Δημόσια Παρουσίαση (25%).

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

1. Ajzen, I. (1985). From Intentions to Actions: A Theory of Planned Behavior. In: Kuhl J., Beckmann J. (eds) Action Control. SSSP Springer Series in Social Psychology. Springer, Berlin, Heidelberg.
2. Ana, G. R. E. E., E. Oloruntoba, O. & Sridhar, M. K. C. (2009). Contributions of Environmental Clubs Toward Improved Environmental Programs in Selected Secondary Schools in Ibadan, Nigeria. AppliedEnvironmentalEducation& Communication, 8:2, 94-104.
3. Ardoin, N. M., Bowers A. W., Wyman Roth, N. &Holthuis, N. (2018). Environmental education and K-12 student outcomes: A review and analysis of research. The Journal of EnvironmentalEducation, 49:1, 1-17.
4. Ardoin, N. M., Clark, C.& Kelsey, E. (2013). An exploration of future trends in environmental education research. EnvironmentalEducation Research, 19:4, 499-520.
5. Ballard, H. L. & Belsky, J. M. (2010). Participatory action research and environmental learning: implications for resilient forests and communities. EnvironmentalEducation Research, 16:5-6, 611-627.
6. Bywater, K. (2014). Investigating the Benefits of Participatory Action Research for Environmental Education. Policy Futures in Education, 12(7), 920–932.
7. Crohn, K. & Birnbaum, M. (2010). Environmental education evaluation: Time to reflect, time for change. Evaluation and ProgramPlanning, 33, 155– 158.
8. Huckle, J. (2002). Educating for Sustainability: A guide for primary schools. BurningIssues in PrimaryEducation, 5.
9. McPherson Frantz, C. & Mayer, S. (2014). The importance of connection to nature in assessing environmental education programs. Studies in Educational Evaluation, 41, 85–89.
10. Monroe, M.C. (2010). Challenges for environmental education evaluation. Evaluation and ProgramPlanning, 33, 194–196.
11. Reid, A.D., Jensen, B.B., Nikel, J., Simovska, V. (eds) (2007). Participation and Learning: perspectives on education and the environment, health and sustainability. London: SpringerPress.
12. Thomson, G., Hoffman, J. &Staniforth, S. (2010). Measuring the Success of Environmental Education Programs. Ottawa: CanadianParks and Wilderness Society.
13. Tilbury D. and Wortman D. (2004). Engaging People in Sustainability, Commission on Education and Communication.Gland and Cambridge: IUCN
14. Wheeler Κ. and PerracaBijurΑ. (eds) (2010). Education for a Sustainable Future. A Paradigm of Hope for the 21st Century. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
15. West, E. S. (2015). Understanding participant and practitioner outcomes of environmental education. EnvironmentalEducation Research, 21:1, 45-60.
Ελληνόγλωσση
1. Γεωργόπουλος, Α. (2005). Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Ο νέος πολιτισμός που αναδύεται. Αθήνα: Gutenberg.
2. Δημητρίου Α. (2009) Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: περιβάλλον, αειφορία. Θεωρητικές και παιδαγωγικές προσεγγίσεις .Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
3. Ζυγούρη, Ε. (2005). Αξιολόγηση προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Θεωρία και πράξη. Αθήνα Τυπωθήτω.
4. Καψάλης, Α. &Χανιωτάκης, Ν. (2012). Εκπαιδευτική αξιολόγηση. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη.
5. Ξανθάκου, Γ. (2011). Δημιουργικότητα και Καινοτομία στο Σχολείο και την Κοινωνία. Αθήνα: Διάδραση.
6. Μαλάκης, Σ. (2018). Τεχνο-ατυχήματα και Αειφορία: Μελέτη Περίπτωσης του Ατυχήματος στον Πυρηνικό Σταθμό της Φουκουσίμα. Στο Β. Παπαβασιλείου, Ν. Ανδρεαδάκης, Γ. Παπαδομαρκάκης, Μ. Καΐλα. [Επιμ.], Αειφορία, Αειφόρος Ανάπτυξη, Φύση Και Ανθρώπινη Φύση. Ο Κόσμος μας; Quo Vadis?. Αθήνα: Εκδόσεις Διάδραση, 151 – 165.
7. Μπότσιου, Μ., Τεξής, Ι. &Τερνεκτσής Ι. (2008). «Πασχαλίτσα εναντίον Μελίγκρας» μια εκπαιδευτική εφαρμογή με τη χρήση κινουμένου σχεδίου για το μάθημα της ανθοκομίας-κηποτεχνίας στις μονάδες ειδικής αγωγής. Στο: Αθανάσιος Τριλιανός& Ιγνάτιος Καράμηνας, Ελληνική Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Έρευνα (Τόμος Β) (σελ. 583-590).Αθήνα: Ατραπός.
8. Τριλιανός, Αθ. (2004). Μεθοδολογία της σύγχρονης διδασκαλίας,τόμ. Β’. Αθήνα: Αυτοέκδοση.
9. Φώκιαλη, Π., Ξάνθης, Α. Παπαβασιλείου, Β. Μόγιας, Α. και Καΐλα, Μ. (επιμ.) (2015). Τοπικότητα και Βιώσιμη Ανάπτυξη. Αθήνα: Διάδραση.